Metody leczenia haluksów

Metody leczenia zachowawczego haluksów.

Ponieważ haluksy mają silne podłoże genetyczne, ich leczenie polega głównie na zatrzymaniu postępu choroby. Metody nieinwazyjne, czyli nieoperacyjne, to najskuteczniejsze metody na zahamowanie schorzenia. Stosowane długoterminowo i sumiennie dają bardzo dobry efekt zarówno przeciwbólowy jak i kątowy. Placówki chirurgiczne zachęcając pacjentów do wykonania kosztownych operacji coraz częściej negują skuteczność metod nieinwazyjnych, co jest niewątpliwą marketingową manipulacją. Na stronach wielu placówek operujących haluksy możemy znaleźć kłamliwe hasła mówiące, że operacja stanowi jedyną skuteczną metodę leczenia, która zapewnia brak powikłań oraz gwarantuje brak nawrotów wady. Tymczasem żadna placówka operująca nie zagwarantuje pacjentowi, że haluks się nie odtworzy. Tym bardziej, fikcyjnym jest stwierdzenie o braku efektów ubocznych operacji. Pacjentowi po operacji grozi m.in. brak czucia w palcu, trudno gojąca się rana a nawet w skrajnych przypadkach amputacja palca. Tymczasem leczenie nieoperacyjne daje 100% gwarancję braku efektów ubocznych.

Do metod leczenia zachowawczego (nieoperacyjnego) halluksów zaliczamy:

• szeroko pojętą fizjoterapię, oraz
• stosowanie aparatów korygujących.

Metody fizjoterapeutyczne to między innymi:

• fizykoterapia, czyli leczenie czynnikami fizykalnymi; zaleca się stosowanie jonoforezy lub fonoforezy z użyciem żeli przeciwzapalnych (uzyskujemy efekt przeciwbólowy bez zażywania tabletek)
• masaż okolicy haluksa oraz stopy – wykonany przez fizjoterapeutę lub automasaż pozwoli rozluźnić lub napiąć odpowiednie grupy mięśniowe
• kinezyterapia – zestawy ćwiczeń na haluksy do systematycznego wykonywania w domu, wzmocnią mięśnie i utrzymają prawidłowy zakres ruchomości palucha (przykładowe ćwiczenia opisane w zakładce „prafilaktyka haluksów”)
• terapia manualna – techniki manipulacyjne wykonywane przez terapeutę mają na celu uruchomienie stawu, z charakterystycznym odgłosem „kliknięcia”
• taping – systematyczne aplikacje taśm medycznych elastycznych (tzw kinesiotaping) lub taśm sztywnych powodują aktywną korektę halluksów podczas chodu. Przykładowa aplikacja wykonana z taśm elastycznych pokazana jest na rysunku.

Stosowanie aparatów korygujących halluksy to metoda znana od lat, w której w ostatnim czasie dokonuje się ogromny postęp technologiczny. Można zastosować m.in.:
1. kliny międzypalcowe – wykonane z żelu medycznego lub silikonu rozpórki, które umieszcza się pomiędzy paluchem a pozostałymi palcami. Jest to metoda o znikomej skuteczności kątowej, ale daje efekt przeciwbólowy i zapobiega otarciom podczas gdy paluch zachodzi na pozostałe palce.

2. Aparaty zawiasowe – szyny z innowacyjnym systemem zawiasowym, pozwalającym na ruch w stawie śródstopno-paliczkowym, dzięki któremu możliwe jest stosowanie aparatów podczas chodzenia.

Metody leczenia operacyjnego haluksów

Na świecie znanych jest ponad 160 różnych procedur chirurgicznych, dotyczących sposobu operowania haluksów. Większość z nich nosi swoje nazwy od nazwisk wynalazców danej metody. Ogólnie rzecz biorąc, zabieg chirurgiczny polega na ścięciu narośli kostnej po przyśrodkowej części stopy oraz na korekcie ustawienia stawu śródstopno-palcowego palucha. Najczęściej korektę uzyskuje się poprzez nacięcie pierwszej kości śródstopia i zespolenie elementów. Do najbardziej popularnych metod leczenia operacyjnego zalicza się metody Chevron, Scarf, Ludloff i Akin. Sposoby cięcia kości w poszczególnych metodach przedstawia poniższy rysunek

Schematyczny przebieg zabiegu:

1. cięcie skórne o długości ok 5 cm
2. przecięcie torebki stawowej
3. przecięcie więzadła poprzecznego śródstopia
4. usunięcie nadmiaru tkanki kostnej (buniotomia)
5. przecięcie I kości śródstopia
6. ustalenie i zespolenie odłamów
7. zszycie torebki stawowej
8. szew skórny
9. opatrunek i obuwie ortopedyczne

Pacjent przebywa w szpitalu około 2 dni. Gips lub obuwie ortopedyczne należy nosić przez okres 4-6 tygodni. Ból okołooperacyjny wymaga u większości pacjentów silnej farmakoterapii. Obrzęk może utrzymywać się 4-5 miesięcy po zabiegu.

Zabiegi operacyjne obarczone są dużym ryzykiem powikłań i efektów ubocznych. Zalicza się do nich między innymi:

• niesatysfakcjonujący efekt kosmetyczny
• przecięcie nerwu podczas zabiegu, co skutkuje brakiem czucia w palcu
• zaburzenia gojenia rany oraz zaburzenia zrostu kostnego
• konieczność unieruchomienia stawu śródstopno-palcowego (tzw paluch sztywny, który uniemożliwia prawidłowe przetoczenie stopy podczas chodu)
• w skrajnych przypadkach konieczność amputacji palca
• przewlekłe dolegliwości bólowe
• możliwy nawrót choroby (szacuje się, że do nawrotu haluksów operowanych najprostszymi metodami chirurgicznymi dochodzi u 80% pacjentów w ciągu dwóch lat od operacji)

Biorąc pod uwagę możliwe skutki uboczne operacji należy obiektywnie stwierdzić, czy jest ona absolutną koniecznością.
Należy pamiętać, że po zabiegu operacyjnym należy stosować specjalny but ortopedyczny odciążający przodostopie.