Stosowanie poduszek dla niemowląt na płaską główkę jest niebezpieczne!
W związku z ogromem zapytań związanych z poduszkami dla niemowląt, jakie kierujecie Państwo do nas jako do producenta poduszek ortopedycznych spieszymy z odpowiedzią na nurtujące Was pytania. Jednocześnie dziękujemy za zaufanie, jakim nas Państwo obdarzacie.
Poduszki dla niemowląt – moda
Temat poduszek dla niemowląt stał się niezwykle popularny w Polsce w ostatniej dekadzie. Na świecie temat ten był już ?wałkowany? od kilkudziesięciu lat i został dogłębnie przeanalizowany.
Gdyby się nad tym zastanowić, jedyne co przemawia za tak kuriozalnym wzrostem popularności tego produktu to chęć zysku producentów.
Bo nie oszukujmy się, wyprodukowanie takiej poduszki kosztuje kilkanaście złotych, podczas gdy Rodzic w sklepie zapłacić musi czasem nawet ponad kilkaset.
Tymczasem stosowanie poduszek u niemowląt jest nie tylko nieskuteczne ale również może być śmiertelnie niebezpieczne. Zacznijmy jednak od początku.
Poduszki dla niemowląt – stosować czy nie stosować
Większość rodziców zaczyna myśleć o poduszce dla niemowlęcia kiedy to osiąga linię środkową ciała. Dzieje się to około 3 miesiąca życia dziecka. Wtedy też maluch chętniej i dłużej przebywa w pozycji leżenia na plecach. Okresy snu zaczynają się wydłużać i zdarza się, że dziecko przebywa w pozycji na plecach nawet kilka godzin. Długotrwałe przebywanie w pozycji leżenia tyłem powoduje odkształcenie potylicznej części głowy malucha, które określane jest mianem płaskiej głowy (plagiocefalii ułożeniowej). Przestraszeni Rodzice widząc asymetryczną, ?ściętą? z tyłu głowę zaczynają poszukiwać pomocy Dr Google?a. A tam czekają już na nich bombardujące artykuły, że istnieje coś takiego jak ?zespół płaskiej główki?, że to poważna deformacja, która może odbić się na asymetrii twarzy dziecka, a nawet na jego intelekcie i że należy skonsultować się z pediatrą oraz…bezwzględnie zakupić niemowlakowi poduszkę za 100 – 300 złotych, która oczywiście zlikwiduje problem płaskiej głowy.
Rys 1. U góry głowa ukształtowana prawidłowo. Na dole ? głowa płaska ? plagiocefalia ułożeniowa.
Poduszki dla niemowląt – płaska głowa
Wielu Rodziców nawet nie zastanawia się dlaczego głowa robi się płaska od długotrwałego przebywania dziecka w pozycji na wznak. Tymczasem jest to proces zupełnie naturalny i wynika z obecności nieskostniałych spojeń, łączących kości czaszki dziecka, zwanych ciemiączkami. Ciemiączka to miękkie struktury które potrzebne są, aby ochronić mózgowie podczas porodu, gdy główka dziecka przeciska się przez kanał rodny. Następnie ciemiączka zarastają, ale co istotne trwa to nawet do 18 miesiąca życia. Tak więc głowa niemowlęcia jest mocno plastyczna jeszcze przez długi czas po porodzie. Stąd też jest podatna na odkształcenia.
Oczywiście, gdyby kłaść dziecko wyłącznie na plecach w okresie, kiedy głowa się kształtuje, to moglibyśmy uzyskać trwały efekt płaskiej głowy. Ale tak naprawdę jest to okres przejściowy, który samoistnie zmienia się podczas dalszych etapów rozwoju.
Po osiągnięciu linii środkowej ciała dziecko zaczyna ją przekraczać, wykonuje obroty, częściej i chętniej przebywa w pozycji leżenia na brzuchu (na przykład podczas zabawy). Zaraz po tym zaczyna osiągać wyższe pozycje ciała, przechodzi do czworaków, zaczyna siadać aby na końcu wstać i przemieszczać się w pozycji dwunożnej. Wówczas, gdy dziecko jest aktywne, momenty w których spoczywa w leżeniu na plecach należą już do rzadkości. Nacisk na potylicę się zmniejsza a głowa sama, naturalnie zaczyna przybierać okrągły kształt. Zaniepokojonych Rodziców więc uspokajamy, że głowa ma szansę na zmianę kształtu nawet u półtorarocznego malca.
Nasza rola jako Rodziców pojawia się jedynie podczas snu. Ważnym jest, aby zmieniać pozycje w jakich maluch śpi. Najbezpieczniejszą pozycją dla dziecka jest oczywiście pozycja na plecach ? tak układamy dziecko, kiedy zostawiamy je samo w pokoju lub nad nim nie czuwamy. Jednak w ciągu dnia dobrze jest układać malca zarówno na bokach jak i na brzuszku. Wówczas nie prowokujemy tylnego spłaszczenia głowy, a nawet jeśli takie zaczyna się pojawiać, to właśnie pozycje boczne najlepiej je redukują. Pamiętajmy o kładzeniu dziecka zarówno na prawym jak i na lewym boczku.
Tylko tyle i aż tyle w większości wypadków wystarcza, aby głowa naszego dziecka przybrała prawidłowy, owalny kształt.
To jak z tymi poduszkami dla niemowląt?
Wróćmy jednak do poduszek dla niemowląt, tak chętnie proponowanych jako rozwiązanie problemu płaskiej głowy.
PO PIERWSZE ? PODUSZKA DLA NIEMOWLĄT ZWIĘKSZA RYZYKO SIDS, CZYLI NAGŁEJ ŚMIERCI ŁÓŻECZKOWEJ (Z ANG. SUDDEN INFANT DEATH SYNDROME)
O rekomendacjach dotyczących środowiska snu niemowlęcia świat po raz pierwszy usłyszał w 1996 roku, kiedy to Amerykańska Akademia Pediatryczna zasugerowała, aby umieszczać dzieci do snu w środowisku pozbawionym miękkich powierzchni oraz obiektów nie przepuszczających gazów (American Academy of Pediatrics Task Force on Infant Positioning and SIDS. Positioning and sudden infant death syndrome (SIDS): update. Pediatrics. 1996;98(6 pt 1):1216?1218).
W kwietniu 1999 r. Komisja ds. Bezpieczeństwa Produktów Konsumenckich (USA), Narodowy Instytut Zdrowia Dziecka i Rozwoju Człowieka (USA) oraz grupa zadaniowa AAP wydały ostrzeżenie dotyczące bezpieczeństwa, zalecając niemowlętom ?spanie na plecach na twardym, ściśle przylegającym do łóżeczka materacu, który spełnia standardy bezpieczeństwa i z którego powierzchni wyeliminowane są poduszki, kołdry, kliny, owcze skóry i inne miękkie produkty przypominające poduszki? (US Consumer Product Safety Commission. Recommendations Revised To Prevent Infant Deaths from Soft Bedding (news release #99091). 1999. Accessed November 3, 2014).
W 2000 roku AAP po wykonaniu kolejnych badań jeszcze mocniej zalecała, aby do łóżka niemowlęcia nie wkładać żadnych dodatkowych przedmiotów, w tym poduszek (American Academy of Pediatrics. Task Force on Infant Sleep Position and Sudden Infant Death Syndrome. Changing concepts of sudden infant death syndrome: implications for infant sleeping environment and sleep position. Pediatrics. 2000;105(3 pt 1):650?656).
Konsekwentnie, każde kolejne badania wskazywały, że koce, kołdry i poduszki to przykłady pościeli, które mogą być potencjalnie niebezpieczne dla niemowląt, jeśli znajdują się pod nimi lub wokół nich podczas snu. Miękkie przedmioty i luźna pościel, mogą blokować drogi oddechowe niemowląt i stwarzać ryzyko uduszenia. Ponadto ten rodzaj pościeli jest uznanym czynnikiem ryzyka wystąpienia SIDS.
Wyniki badań potwierdzili również inni naukowcy ze Stanów Zjednoczonych, Europy, Nowej Zelandii i Australii, w których skorygowany iloraz szans (aOR) dla SIDS przy stosowaniu tego rodzaju pościeli wyniósł od 3.1 do 6.7.
Istotne artykuły naukowe biblioteki PubMed, do których warto sięgnąć
- (Fu LY, Moon RY, Hauck FR. Bed sharing among black infants and sudden infant death syndrome: interactions with other known risk factors. Acad Pediatr. 2010;10(6):376?382) USA,
- (Schlaud M, Dreier M, Debertin AS, et al. .The German case-control scene investigation study on SIDS: epidemiological approach and main results. Int J Legal Med. 2010;124(1):19?26) Niemcy,
- (Brooke H, Gibson A, Tappin D, Brown H. Case-control study of sudden infant death syndrome in Scotland, 1992-5.BMJ. 1997;314(7093):1516?1520) Szkocja,
- (Carpenter RG, Irgens LM, Blair PS, et al. Sudden unexplained infant death in 20 regions in Europe: case control study. Lancet. 2004;363(9404):185?191) Badania z 20 regionów Europy,
- (Mitchell EA, Scragg L, Clements M. Soft cot mattresses and the sudden infant death syndrome. N Z Med J. 1996;109(1023):206?207) Nowa Zelandia,
- (Mitchell EA, Thompson JM, Ford RP, Taylor BJ, New Zealand Cot Death Study Group . Sheepskin bedding and the sudden infant death syndrome. J Pediatr. 1998;133(5):701?704) Nowa Zelandia,
- (Ponsonby AL, Dwyer T, Couper D, Cochrane J. Association between use of a quilt and sudden infant death syndrome: case-control study. BMJ. 1998;316(7126):195?196) Australia,
(Ponsonby AL, Dwyer T, Gibbons LE, Cochrane JA, Wang YG. Factors potentiating the risk of sudden infant death syndrome associated with the prone position. N Engl J Med. 1993;329(6):377?382) Australia,
(Vennemann MM, Bajanowski T, Brinkmann B, Jorch G, Sauerland C, Mitchell EA, GeSID Study Group. Sleep environment risk factors for sudden infant death syndrome: the German Sudden Infant Death Syndrome Study. Pediatrics. 2009;123(4):1162?1170) Niemcy.
Badania bezsprzecznie wskazują, że zastosowanie poduszki u niemowlęcia zwiększa ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej!
PO DRUGIE ? PODUSZKI DLA NIEMOWLĄT NA PŁASKĄ GŁOWĘ NIE DZIAŁAJĄ
Nie wierzycie? Spytajcie ich producentów i poproście o przedłożenie badań potwierdzających skuteczność tych poduszek. Nikt Wam takich nie przedstawi, bo po prostu takich nie ma.
Brak jakichkolwiek badań na temat skuteczności poduszek na płaską główkę
Na potwierdzenie tej tezy przedkładamy Państwu kolejne, bardzo obszerne opracowanie wydane przez Kongres Chirurgów Neurologicznych. Jest to przegląd systematyczny obejmujący prawie 400 publikacji naukowych oraz oparte na dowodach wytyczne postępowania z pacjentami z plagiocefalią ułożeniową. Przegląd nosi tytuł: Congress of Neurological Surgeons Systematic Review and Evidence-Based Guidelines for the Management of Patients With Positional Plagiocephaly: Executive Summary. Neurosurgery 2016 Nov;79(5).
Jest on dostępny pod adresem: www.cns.org.
W przeglądzie porównywano różne metody terapeutyczne, takie jak pozycjonowanie, fizjoterapia oraz stosowanie kasków korygujących, które stosuje się w przypadku mocnej deformacji. Zastosowanie poduszek dla niemowląt nie wykazywało żadnych, statystycznie istotnych wpływów na poprawę płaskogłowia u dzieci. Ich zastosowanie dawało taki sam efekt, jak nie stosowanie niczego. Innymi słowy, dzieci u których nie stosowano poduszek uzyskiwały taki sam efekt finalny w porównaniu do tych, których Rodzice stosowali taką poduszkę.
Tak więc jakakolwiek ?poprawa?, jaką Rodzic zauważa przy stosowaniu poduszki na płaską głowę wynika z naturalnej korekcji, która następuje całkowicie samoczynnie wraz z rozwojem dziecka.
PO TRZECIE ? ZASTOSOWANIE PODUSZKI DLA NIEMOWLĄT MOŻE ZABURZAĆ ODDYCHANIE U DZIECKA
To z kolei wynika z budowy i charakterystyki pracy układu oddechowego u małych dzieci. Pamiętajmy, że układ oddechowy niemowlęcia jest nie tylko mniejszy niż u osoby dorosłej, ale również jest inaczej zbudowany i inaczej pracuje. Drogi oddechowe noworodka są wąskie, dodatkowo malec przez pierwsze pół roku życia oddycha prawie wyłącznie przez nos, co wiąże się z karmieniem piersią (aby dziecko mogło połykać pokarm i jednocześnie oddychać).
Co ważne, podłożenie leżącemu na plecach noworodkowi czegokolwiek pod główkę, nawet jeśli jest to niewielka, płaska poduszka ? zaburza przepływ powietrza przez drogi oddechowe i może prowadzić do niedotlenienia. Można to łatwo sprawdzić, przyginając (na chwilę!) głowę dziecka do jego klatki piersiowej. Od razu zauważymy, że dziecko zaczyna oddychać szybciej, może również zacząć wydawać dźwięki podobne do chrapania i sapania. Dziecko szybko się zdenerwuje aby pokazać nam, że ta pozycja jest dla niego niewygodna. Gorzej, jeśli nasz malec śpi ? nie zawsze się wybudzi a pozycji sam może jeszcze nie potrafić zmienić. Możemy zauważyć objawy niedotlenienia dopiero, jeśli dziecko zacznie się robić sine!
Niestety to samo dzieje się, gdy ułożymy dziecko na poduszce dla niemowląt. Aktywne i zdrowe dziecko powinno zasygnalizować nam kłopot z oddychaniem. Gorzej, jeśli nasz malec śpi ? nie zawsze się wybudzi a pozycji sam może jeszcze nie potrafić zmienić. Możemy zauważyć objawy niedotlenienia dopiero, jeśli dziecko zacznie się robić sine! A przecież nie trzeba tłumaczyć, że niedotlenienie dziecka może być bardzo niebezpieczne i pozostawić trwałe ubytki neurologiczne u malucha.
Rys 2. U góry ? dziecko ułożone na płasko w pozycji na wznak ? drogi oddechowe drożne. Na dole ? dziecko ułożone na wznak z poduszką pod głową ? drogi oddechowe zwężone ? zaburzenie przepływu powietrza.
Neonatolodzy oraz pediatrzy na całym świecie zalecają, aby dziecko spało na twardym, płaskim podłożu, BEZ UŻYCIA JAKICHKOLWIEK PODUSZEK aż do ukończenia drugiego roku życia.
Podsumowanie
Zastosowanie poduszki dla niemowląt w celu redukcji płaskiej główki (plagiocefalii ułożeniowej) jest nieskuteczne i może być bardzo niebezpieczne.
Poduszki dla niemowląt do leczenia płaskiej głowy nie posiadają potwierdzonego badaniami działania. Co więcej, ich zastosowanie może zaburzać oddychanie i zwiększa ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS).
Informujemy, że zgodnie z obowiązującym stanem wiedzy i światowymi rekomendacjami dotyczącymi stosowania poduszek na płaską głowę u niemowląt nasza firma nie zamierza takowych produkować ani sprzedawać.
